پرسش :
من خيلي ائمه اطهار ـ عليهم السّلام ـ را دوست دارم اما گاهي اوقات در خواندن نماز تنبلي و سستي مي كنم پيشنهاد شما در رابطه با اينكه تنبلي نكنم چيست؟
شرح پرسش :
پاسخ :
مهمترين راهي كه خداوند براي بندگان خود قرار داده تا با او ارتباط مستمر داشته باشند نماز مي باشد. در هر شبانه روز پنج وقت براي نماز قرار داده شده است تا اين ارتباط معنوي با خالق هستي قطع نگردد. در دين اسلام تاكيد فراواني بر به جاآوردن باشكوه نماز در اوقات پنج گانه شده است كه يادگيري و تذكّر اين تاكيدات باعث مي شود انسان به خواندن نماز بيشتر اهميت دهد. ما در اين نوشتار ابتداء عواملي را كه باعث تنبلي ما نسبت به نماز مي شود را به اختصار بيان مي كنيم و سپس راههاي حلّ اين معضل را خدمتتان بيان خواهيم كرد كه ان شاء الله سودمند واقع شود.
عوامل سستي در نماز:
1. عوامل دروني و مربوط به خود افراد: مهمترين عامل دروني نمازگريزي آسيب پذيري مقطع نوجواني و جواني است. اين مقطع سنّي، مقطع حساس و بحراني براي جوانان و نوجوانان است، مسايل و بحران هاي بلوغ از يك طرف، شكّ و ترديدهاي مذهبي از طرف ديگر، ناپختگي و بي تجربگي و گرايش سريع به الگوهاي غيرواقعي كه اهل نماز نيستند، زمينه هايي است كه در خود فرد وجود دارد و باعث مي شود كه جوانان و نوجوانان علاقة چنداني به نماز نداشته باشند.
2. عواملي بيروني و محيطي: اين عوامل، عواملي هستند كه بعضي از آنها قابل جبران است و بعضي غير قابل جبران. به اختصار اين عوامل را بيان مي كنيم:
الف ـ كم توجهي يا بي توجّهي خانواده ها نسبت به تربيت ديني فرزندان.
ب ـ نگرش منفي بعضي از خانواده ها نسبت به مسائل ديني مخصوصاً نماز.
ج ـ برخوردهاي نادرست والدين و مربيان نسبت به نماز خواندن كودك، نوجوان يا جوان باعث زدگي آنها از نماز مي شود.
د ـ تهاجم فرهنگي دشمنان بوسيلة شبهه در اعتقادات ديني، ايجاد بدبيني نسبت به كانون هاي مذهبي، بازداري جوانان از شرك در مراسم عبادي، نماز جمعه و جماعت و ... و در آخر ترويج فرهنگ غربي باعث مي شود جوانان نسبت به نماز رغبتي نشان ندهند.
هـ ـ دوستي و معاشرت با افراد بي تقوا و بي نماز است كه به مرور در انسان تأثير منفي خواهند گذاشت.
و ـ ندانستن و يا غفلت و فراموشي فلسفه و آثار نماز كه باعث مي شود توجّه به نماز در ما كمتر شود.[1]
راههاي درمان سستي نسبت به نماز:
1. شما در قسمت اوّل سئوال فرموده ايد به ائمه اطهار علاقة فراواني دارم. بايد بدانيد آنها نماز را خيلي دوست داشتند و نور چشم خود را نماز مي دانستند و تأكيدها و سفارش ها و وصيتهاي فراواني نسبت به نماز داشتند، پس لازمة دوست داشتن آنها اين است كه نماز را كه محبوب آنها بوده است را دوست بداريم.
2. سعي كنيد نمازهاي واجب خود را اوّل وقت بخوانيد. نماز اوّل وقت در دنيا عمر انسان را زياد مي كند، مال و اموال او را زياد مي كند، اولاد او را صالح مي گرداند و در موقع مرگ او را از ترس مرگ ايمن مي كند، او را داخل بهشت مي گرداند. و در قبر سئوال نكير و منكر را بر انسان آسان مي گرداند، قبر او را وسيع مي كند، دري از درهاي بهشت را به روي او مي گشايد، و در محشر صورت او مثل ماه، نورافشاني مي كند، نامة عملش به دست راستش داده مي شود، حساب را براي او آسان مي گرداند و در موقع عبور از صراط، خداوند از او راضي مي شود، به او سلام مي دهد، نظر رحمت به او مي فرمايد.[2]
در مورد نماز اوّل وقت تاكيدات بسيار فراواني از طرف بزرگان ديني به ما رسيده كه حاكي از اهميت فوق العادة نماز اوّل وقت دارد. و از طرفي اثر آرام بخشي و تذكّر نماز در صورتي حاصل مي شود كه در اوقات معيني كه شرع قرار داده انجام گيرد و گرنه نماز ديگر اثر آرام بخشي و اطمينان قلبي دادن به انسان را از دست مي دهد.
3. سعي كنيد بر اينكه در نمازهايتان سستي نكنيد نمازهايتان را با جماعت بخوانيد. آثار بسياري براي نماز جماعت ذكر شده كه به اختصار بيان مي كنيم:
1. توفيق اجباري براي خواندن نماز در اوّل وقت
2. ثواب چند برابر كه در روايت آمده كه فرشتگان توانايي نوشتن ثواب آن را ندارند.
3. باعث وحدت مسلمين و نزديكي دلها و تقويت كنندة روح اخوّت و برادري مي باشد.
4. نوعي حضور و غياب بي تشريفات و بهترين راه شناسايي افراد است.
5. نماز جماعت بهترين، بيشترين، پاكترين و كم خرج ترين اجتماعات دنياست.
6. نوعي ديد و بازديد مجّاني و آگاهي از مشكلات و نيازهاي يكديگر و زمينه ساز تعاون اجتماعي بين مسلمين است.
7. نماز جماعت نشان دهندة قدرت مسلمين است.
8. نشانة حضور در صحنه و پيوند بين امام و امت است.
9. منافقان را مأيوس مي كند، بيم در دل دشمنان مي افكند، و خار چشم بد خواهان است.
10. همه در نماز جماعت در يك صف قرار مي گيرند و امتيازات موهوم صنفي، نژادي، زباني، مالي و ... كنار مي رود.
11. نماز جماعت باعث احساس دل گرمي و قدرت و اميد در مؤمنان مي باشد.
12. عامل نظم و انضباط وقت شناسي است.
13. روحية فردگرايي و انزوا و گوشه گيري را از بين مي برد.
14. كينه ها و كدورت ها و سوء ظن ها را از ميان مي برد و سطح دانش و عبوديّت و خضوع را در جامعة اهل نماز افزايش مي دهد.
به خاطر اين آثار مي باشد كه پيامبر به افراد نابينا هم اجازة عدم حضور در مساجد را نمي دادند. و با افرادي كه در نماز جماعت شركت نمي كردند برخورد شديد مي كردند.[3]
4. سعي كنيد در مواقع نماز به آثار نماز فكر كنيد تا انگيزه شما نسبت به نماز بيشتر شود و اين كار را هميشه دنبال كنيد و با ترويج اين آثار در بين دوستان و آشنايان نگذاريد تا نسبت به اهميّت و آثار نماز غافل شويد. به اختصار آثار نماز را مرور مي كنيم:
1. تأمين نياز رواني و دروني انسان.
2. جبران گناهان.
3. پرورش تمركز فكر.
4. برقراري عدالت اجتماعي.
5. دستيابي به وقار اخلاقي و شخصيتي.
6. قبول انضباط و نظم.
7. استواري ايمان و استقامت.
8. انس فطري با پرستش.
9. زنگ رهايي از خود مشغولي و هشدار گذشت عمر.
10. بهداشت جسم و نظافت لباس.
11. احساس قدرت و عزّت[4].
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . حضور قلب در نماز، علل و درجات حواسپرتي در نماز، ... ، علي اصغر عزيزي تهراني، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، چاپ چهارم، 1380 ص 196 ـ 164.
[2] . حيات عارفانه فرزانگان، حسن صدري، انتشارات ميراث ماندگار، چاپ اوّل، 1380، ص 10.
[3] . پرتوي از اسرار نماز، محسن قرائتي، مركز فرهنگي درسهايي از قرآن، چاپ دوّم، 1381، ص 214.
[4] . مجلة معرفت، شمارة 84، «نماز: بررسي آثار تربيتي ـ روان شناختي»، علي احمد پناهي، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ ص 24.
مهمترين راهي كه خداوند براي بندگان خود قرار داده تا با او ارتباط مستمر داشته باشند نماز مي باشد. در هر شبانه روز پنج وقت براي نماز قرار داده شده است تا اين ارتباط معنوي با خالق هستي قطع نگردد. در دين اسلام تاكيد فراواني بر به جاآوردن باشكوه نماز در اوقات پنج گانه شده است كه يادگيري و تذكّر اين تاكيدات باعث مي شود انسان به خواندن نماز بيشتر اهميت دهد. ما در اين نوشتار ابتداء عواملي را كه باعث تنبلي ما نسبت به نماز مي شود را به اختصار بيان مي كنيم و سپس راههاي حلّ اين معضل را خدمتتان بيان خواهيم كرد كه ان شاء الله سودمند واقع شود.
عوامل سستي در نماز:
1. عوامل دروني و مربوط به خود افراد: مهمترين عامل دروني نمازگريزي آسيب پذيري مقطع نوجواني و جواني است. اين مقطع سنّي، مقطع حساس و بحراني براي جوانان و نوجوانان است، مسايل و بحران هاي بلوغ از يك طرف، شكّ و ترديدهاي مذهبي از طرف ديگر، ناپختگي و بي تجربگي و گرايش سريع به الگوهاي غيرواقعي كه اهل نماز نيستند، زمينه هايي است كه در خود فرد وجود دارد و باعث مي شود كه جوانان و نوجوانان علاقة چنداني به نماز نداشته باشند.
2. عواملي بيروني و محيطي: اين عوامل، عواملي هستند كه بعضي از آنها قابل جبران است و بعضي غير قابل جبران. به اختصار اين عوامل را بيان مي كنيم:
الف ـ كم توجهي يا بي توجّهي خانواده ها نسبت به تربيت ديني فرزندان.
ب ـ نگرش منفي بعضي از خانواده ها نسبت به مسائل ديني مخصوصاً نماز.
ج ـ برخوردهاي نادرست والدين و مربيان نسبت به نماز خواندن كودك، نوجوان يا جوان باعث زدگي آنها از نماز مي شود.
د ـ تهاجم فرهنگي دشمنان بوسيلة شبهه در اعتقادات ديني، ايجاد بدبيني نسبت به كانون هاي مذهبي، بازداري جوانان از شرك در مراسم عبادي، نماز جمعه و جماعت و ... و در آخر ترويج فرهنگ غربي باعث مي شود جوانان نسبت به نماز رغبتي نشان ندهند.
هـ ـ دوستي و معاشرت با افراد بي تقوا و بي نماز است كه به مرور در انسان تأثير منفي خواهند گذاشت.
و ـ ندانستن و يا غفلت و فراموشي فلسفه و آثار نماز كه باعث مي شود توجّه به نماز در ما كمتر شود.[1]
راههاي درمان سستي نسبت به نماز:
1. شما در قسمت اوّل سئوال فرموده ايد به ائمه اطهار علاقة فراواني دارم. بايد بدانيد آنها نماز را خيلي دوست داشتند و نور چشم خود را نماز مي دانستند و تأكيدها و سفارش ها و وصيتهاي فراواني نسبت به نماز داشتند، پس لازمة دوست داشتن آنها اين است كه نماز را كه محبوب آنها بوده است را دوست بداريم.
2. سعي كنيد نمازهاي واجب خود را اوّل وقت بخوانيد. نماز اوّل وقت در دنيا عمر انسان را زياد مي كند، مال و اموال او را زياد مي كند، اولاد او را صالح مي گرداند و در موقع مرگ او را از ترس مرگ ايمن مي كند، او را داخل بهشت مي گرداند. و در قبر سئوال نكير و منكر را بر انسان آسان مي گرداند، قبر او را وسيع مي كند، دري از درهاي بهشت را به روي او مي گشايد، و در محشر صورت او مثل ماه، نورافشاني مي كند، نامة عملش به دست راستش داده مي شود، حساب را براي او آسان مي گرداند و در موقع عبور از صراط، خداوند از او راضي مي شود، به او سلام مي دهد، نظر رحمت به او مي فرمايد.[2]
در مورد نماز اوّل وقت تاكيدات بسيار فراواني از طرف بزرگان ديني به ما رسيده كه حاكي از اهميت فوق العادة نماز اوّل وقت دارد. و از طرفي اثر آرام بخشي و تذكّر نماز در صورتي حاصل مي شود كه در اوقات معيني كه شرع قرار داده انجام گيرد و گرنه نماز ديگر اثر آرام بخشي و اطمينان قلبي دادن به انسان را از دست مي دهد.
3. سعي كنيد بر اينكه در نمازهايتان سستي نكنيد نمازهايتان را با جماعت بخوانيد. آثار بسياري براي نماز جماعت ذكر شده كه به اختصار بيان مي كنيم:
1. توفيق اجباري براي خواندن نماز در اوّل وقت
2. ثواب چند برابر كه در روايت آمده كه فرشتگان توانايي نوشتن ثواب آن را ندارند.
3. باعث وحدت مسلمين و نزديكي دلها و تقويت كنندة روح اخوّت و برادري مي باشد.
4. نوعي حضور و غياب بي تشريفات و بهترين راه شناسايي افراد است.
5. نماز جماعت بهترين، بيشترين، پاكترين و كم خرج ترين اجتماعات دنياست.
6. نوعي ديد و بازديد مجّاني و آگاهي از مشكلات و نيازهاي يكديگر و زمينه ساز تعاون اجتماعي بين مسلمين است.
7. نماز جماعت نشان دهندة قدرت مسلمين است.
8. نشانة حضور در صحنه و پيوند بين امام و امت است.
9. منافقان را مأيوس مي كند، بيم در دل دشمنان مي افكند، و خار چشم بد خواهان است.
10. همه در نماز جماعت در يك صف قرار مي گيرند و امتيازات موهوم صنفي، نژادي، زباني، مالي و ... كنار مي رود.
11. نماز جماعت باعث احساس دل گرمي و قدرت و اميد در مؤمنان مي باشد.
12. عامل نظم و انضباط وقت شناسي است.
13. روحية فردگرايي و انزوا و گوشه گيري را از بين مي برد.
14. كينه ها و كدورت ها و سوء ظن ها را از ميان مي برد و سطح دانش و عبوديّت و خضوع را در جامعة اهل نماز افزايش مي دهد.
به خاطر اين آثار مي باشد كه پيامبر به افراد نابينا هم اجازة عدم حضور در مساجد را نمي دادند. و با افرادي كه در نماز جماعت شركت نمي كردند برخورد شديد مي كردند.[3]
4. سعي كنيد در مواقع نماز به آثار نماز فكر كنيد تا انگيزه شما نسبت به نماز بيشتر شود و اين كار را هميشه دنبال كنيد و با ترويج اين آثار در بين دوستان و آشنايان نگذاريد تا نسبت به اهميّت و آثار نماز غافل شويد. به اختصار آثار نماز را مرور مي كنيم:
1. تأمين نياز رواني و دروني انسان.
2. جبران گناهان.
3. پرورش تمركز فكر.
4. برقراري عدالت اجتماعي.
5. دستيابي به وقار اخلاقي و شخصيتي.
6. قبول انضباط و نظم.
7. استواري ايمان و استقامت.
8. انس فطري با پرستش.
9. زنگ رهايي از خود مشغولي و هشدار گذشت عمر.
10. بهداشت جسم و نظافت لباس.
11. احساس قدرت و عزّت[4].
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . حضور قلب در نماز، علل و درجات حواسپرتي در نماز، ... ، علي اصغر عزيزي تهراني، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، چاپ چهارم، 1380 ص 196 ـ 164.
[2] . حيات عارفانه فرزانگان، حسن صدري، انتشارات ميراث ماندگار، چاپ اوّل، 1380، ص 10.
[3] . پرتوي از اسرار نماز، محسن قرائتي، مركز فرهنگي درسهايي از قرآن، چاپ دوّم، 1381، ص 214.
[4] . مجلة معرفت، شمارة 84، «نماز: بررسي آثار تربيتي ـ روان شناختي»، علي احمد پناهي، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ـ رحمة الله عليه ـ ص 24.
تازه های پرسش و پاسخ
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}